UDAR – Jak zareagować ? Jak pomóc ?

Wywiad z Danielem Wierzbanowskim (ratownikiem medycznym pracującym na co dzień w Pogotowiu Ratunkowym w Tczewie, a także właścicielem firmy Prodan – profesjonalne kursy i szkolenia w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej), dotyczący pierwszej pomocy w nagłych udarach mózgu przeprowadził portal udarowcy.com.pl

1. Czym jest udar mózgu i jakie są jego objawy?

Udar mózguto nagłe wystąpienie ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu,  wynikające wyłącznie z przyczyn naczyniowych. Udary mózgu możemy podzielić na dwie główne grupy.  Udar niedokrwienny, którego przyczyną jest zwężenie lub zamknięcie tętnic, najczęściej spowodowane miażdżycą, chorobami serca czy przewlekłym nadciśnienieniem tętniczym.  Oraz udar krwotoczny, którego przyczyną jest przedostanie się krwi poza naczynia  mózgowe, najczęściej spowodowany skokiem ciśnienia tętniczego.
Najczęstsze nagłe objawy to:       
– osłabienie siły mięśni połowy ciała (prawej lub lewej)
– wykrzywienie twarzy, osłabienie ręki i nogi lub tylko jednej części ciała
– zaburzenia mowy – mowa bełkotliwa (niewyraźna, niezrozumiała)
– zaburzenia widzenia, szczególnie jednostronne
– pojawiające się bardzo silne bólów głowy
– zaburzenia zachowania (dezorientacja czasowo – przestrzenna)

2. Jakie powinno być postępowanie przypadkowego przechodnia, który jest świadkiem wystąpienia udaru?

Będąc świadkiem zdarzenia gdy poszkodowany ma w/w objawy, powinniśmy sprawdzić oznaki życia (świadomość, reakcje na czynnik bólowy, oddech). Objawy udaru mogą się różnić w zależności od rozległości i umiejscowienia uszkodzenia mózgu.Nasze postępowanie powinno przebiegać w następujący sposób:
– nie czekaj, by zobaczyć, czy objawy ustąpią same
– w przypadku braku oddechu rozpocząć resuscytację
– jak najszybciej przedzwoń do pogotowia ratunkowego
– zabezpiecz poszkodowanego przed możliwością powstania dodatkowego urazu czy innego zagrożenia
– pozostań z nim do chwili przejęcia opieki nad nim przez wyspecjalizowany personel medyczny
Ważne jest aby dzwoniąc na numery alarmowe 999 czy 112 podawać informację mówiąc:
Gdzie? (doszło do zdarzenia, dokładny adres, punkt orientacyjny)
Co ?  (co się stało, ile osób poszkodowanych, czy maja oznaki życia, mechanizm urazu)
Kto ? (kto wzywa, podając numer telefonu z którego dzwonimy)
To znacznie ułatwi wysłanie odpowiedniej karetki na miejsce zdarzenia i skróci czas dojazdu.

3. Na czym powinna opierać się pierwsza pomoc świadków zdarzenia przed przyjazdem pogotowia?
                  
Przede wszystkim powinniśmy kontrolować oznaki życia (oddech). Jeśli jest zachowany to utrzymywać drożność dróg oddechowych. Natomiast jeśli stwierdzimy brak oddechu rozpoczynamy resuscytację. Następnie jak najszybsze wezwanie pomocy specjalistycznej. Najczęściej poszkodowany będzie zdezorientowany co się z nim stało, dlaczego jest w takim stanie (osłabienie siły mięśni, czy bełkotliwa mowa). Wówczas bardzo ważne jest próba uspokojenia poszkodowanego wytłumaczenia, że udzielamy mu pomocy że jest wezwane pogotowie itp. W tym samym czasie do przyjazdu pogotowia jeśli jest to możliwe powinniśmy zebrać jak najwięcej informacji o poszkodowanym (np. może w pobliżu będzie ktoś z rodziny poszkodowanego, lub ktoś kto go zna, jeśli poszkodowany jest w domu należy przygotować jego dokumentację medyczną – ostatnie wypisy ze szpitala itp.)

4. Jakie zadania ma do spełnienia kwalifikowana pomoc przedszpitalna?

Zadaniem kwalifikowanej pomocy medycznej jest jak najszybsze rozpoznanie stanu zagrożenia życia jakim jest udar mózgu. Wykonanie badań min. badania neurologicznego,  zabezpieczenie chorego do transportu. Zebranie niezbędnych informacji o pacjęcie.  Oraz niezwłoczne przetransportowanie chorego do odpowiedniego ośrodka specjalistycznego (wyposażonego w Tomograf Komputerowy). Pomoc rodziny w udzieleniu informacji ma bardzo duże znaczenie, ponieważ ekipa pogotowia ratunkowego najprawdopodobniej widzi pacjęta po raz pierwszy i niema punktu odniesienia co do nasilenia zmian które zaszły.

5. Dlaczego pierwsze trzy godziny od wystąpienia udaru mózgu są tak istotne?

Należy jak najszybciej zróżnicować przyczyny (np. udar niedokrwienny, krwotok śródmózgowy, krwawienie podpajęczynówkowe), aby wdrożyć odpowiednie postępowanie terapeutyczne. Bardzo pomocnym jest badanie TK pozwalające zobaczyć obszary mózgu dotknięte chorobą oraz podjąć decyzję o rozpoczęciu leczenia trombolitycznego. Wdrożenie szybkiego leczenia poprawia rokowania u chorych z udarem. Czynnikiem warunkującym skuteczność leczenia udaru  niedokrwiennego jest czas między wystąpieniem udaru a podaniem leków trombolitycznych.

6. Jak wygląda transport chorego z podejrzeniem udaru mózgu?

Po zabezpieczeniu pacjenta (min. wkucie dożylne, podłączenie do monitora kardiologicznego). Szybkie przewiezienie (na sygnale) do oddziału neurologicznego. Jeśli jest taka potrzeba (duża odległość) korzysta się z pomocy Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, które w szybszym czasie przetransportuje pacjenta.

7. Jak oceniłby Pan rolę ratownika medycznego w prewencji udaru mózgu i edukacji dotyczącej pierwszej pomocy?

Bardzo ważne jest kształcenie społeczeństwa w zakresie rozpoznawania objawów udarów mózgu. Wówczas znajomość zasad udzielenia pierwszej pomocy przedmedycznej zwiększy szanse na przeżycie poszkodowanego. Udar mózgu cechuje się częstymi powikłaniami i dużą śmiertelnością, jednak wiele osób nie potrafi rozpoznać objawów ostrego udaru mózgu. Niestety zdarzają się sytuację gdzie przyjeżdżamy do domu a pacjent ma ewidentne objawy udaru od kilku czy kilkunastu godzin a rodzina nie zdaje sobie sprawy, że jego stan wymaga pilnego leczenia.

8. Dziękuję bardzo za rozmowę
Dziękuję

Udar mózgu cechuje się częstymi powikłaniami i dużą śmiertelnością, jednak wiele osób nie potrafi rozpoznać objawów ostrego udaru mózgu.