> Strona domowaUDAROWCY: Czym jest stopa opadająca?
E.J.: Stopa opadająca jest zaburzeniem funkcjonalnym, polegającym na niemożliwości lub utrudnieniu w uniesieniu stopy i palców w czasie chodu. Takie ograniczenie zmusza osobę do wysokiego uniesienia całej kończyny w trakcie jej przemieszczenia do przodu, w celu uniknięcia ciągnięcia palcami po podłożu.
UDAROWCY: W wyniku czego powstaje?
E.J.: Stopa opadająca powstaje najczęściej na skutek uszkodzenia nerwu, może być spowodowana zaburzeniem w kontroli pracy mięśni odpowiadających za uniesienie stopy, uszkodzeniem tych mięśni, patologią w mechanice stawu skokowego, a często jest skutkiem kilku wymienionych wyżej przyczyn. Stopa opadająca może być objawem tymczasowym, lub może być zmianą stałą.
UDAROWCY: Jak wielką przeszkodą jest ta dysfunkcja w normalnym życiu codziennym osób po udarze mózgu?
E.J.: To zależy od stopnia zaburzenia kontroli pracy mięśni. W przypadku udaru mózgu opadanie stopy może prowadzić do zaburzenia równowagi w czasie chodu, zwiększenia ryzyka upadku, a przy występującym zwiększonym napięciu mięśniowym, może prowadzić do ograniczenia ruchu w stopie i przykurczów mięśniowych. Stopa opadająca jest często zmianą funkcjonalną utrzymującą się przez całe życie osoby po udarze, ale w żaden sposób nie wpływa na przeżywalność osoby, która ten udar przeszła.
UDAROWCY: W jaki sposób możemy leczyć stopę opadającą?
E.J.: Metody leczenia polegają na przywróceniu funkcji mięśni pozwalających na uniesienie stopy i na leczeniu kompensującym poprzez przeciwdziałanie jej opadaniu, w celu przywrócenia normalnej fazy chodu. Wybór leczenia i rehabilitacji zależy nie tylko od stopnia zaburzenia kontroli mięśniowej kończyny dolnej na skutek udaru, ale również od trybu życia pacjenta, zaangażowania pacjenta w proces rehabilitacji, zdolności manipulacyjnych w kończynie górnej (codzienne zakładanie ortozy), pomocy ze strony rodziny, itd. W wyborze metod rehabilitacyjnych ważne jest oparcie się na ewidencji naukowej potwierdzającej lub negującej efektywność technik rehabilitacyjnych. Przegląd najnowszej literatury w zakresie rehabilitacji poudarowej nie popiera jednej techniki, ale daje pewne wskazania do ich zastosowania. Funkcjonalna elektryczna stymulacja nerwu strzałkowego w czasie chodu wykazała poprawę zdolności chodu, ale nie wpłynęła na poprawę szybkości chodzenia. Stymulacja elektryczna w połączeniu z terapią konwencjonalną (ćwiczenia wzmacniające, ćwiczenia równowagi) wpłynęła na poprawę szybkości chodu, ale grupa badawcza była statystycznie niska. Brak jest dobrych jakościowo badań nad efektywnością stosowania ortozy na stopę opadającą. Istnieją opisy pojedynczych przypadków, gdzie zastosowanie ortozy w czasie nauki chodzenia przyniosło pozytywne rezultaty. Jedno z opracowań nie wskazało na różnicę między zastosowaniem ortozy z wolnym stawem skokowym, w porównaniu z ortozą ze sztywnym stawem skokowym. Wszystkie opracowania dotyczą osób, u których udar nastąpił kilka tygodni lub miesięcy przed rozpoczęciem badań, dlatego zastosowanie ortozy na stopę powinno być brane pod uwagę w późniejszym (przewleklym) procesie rehabilitacji, a nie w jej okresie ostrym. Jeżeli decydujemy się na zastosowanie ortozy na stopę, powinna ona być dobrana,mierzona i wykonana indywidualnie dla każdej osoby.
UDAROWCY: Czy oklejanie taśmą metody Kinesio daje skuteczne efekty w poprawie funkcji stopy?
E.J.: Zastosowanie metody Kinesio® taping w rehabilitacji neurologicznej przedstawiono w kilku opracowaniach, a jej skuteczność zależała od wybranego celu terapeutycznego. Metoda Kinesio® taping ma zastosowanie w redukcji obrzęku stopy (osłabione mięśnie nie wytwarzają „pompy” dla wspomagania przepływu chłonki), stymulacji mięśni stopy poprzez działanie na zakończenia czuciowe i powieź otaczającą mięśnie, a także poprzez mechaniczne ustawienie stopy w pozycji zmniejszającej kąt opadnięcia stopy, co przyczynia się do poprawy mechaniki chodu.
UDAROWCY: Na czym opiera się technika oklejania stopy opadającej metodą Kinesio Taping?
E.J.: Techniki oklejania stopy różnią się od siebie i zależne są od określonego celu terapeutycznego. Dobór techniki odbywa się na postawie dokładnej oceny zakresu ruchu, siły mięśniowej, oceny funcjonalnej, stopnia obrzęku, itd. W przypadku występowania obrzęku stosujemy technikę korekcji limfatycznej w celu wspomagania drenażu limfatycznego. W celu poprawy mechaniki chodu stosujemy technikę korekcji funcjonalnej, która wspomaga uniesienie stopy w fazie przenoszenia kończyny dolnej.
UDAROWCY: Jakie mięśnie należy okleić i o czym należy pamiętać?
E.J.: Technikę „mięśniową” stosujemy w celu wspomagania działania mięśnia piszczelowego przedniego, pamiętając o występujących zaburzeniach w kontroli innych mięśni wpływających na pracę mięśnia piszczelowego przedniego. Do nich należy grupa m.strzałkowych, m.brzuchaty łydki, m.czworogłowy uda i grupa kulszowo-goleniowa. Przed wyborem techniki należy ocenić funkcje tych mięśni w spoczynku i w czasie chodu (m.pobudzony?m.osłabiony?m.przykurczony?m.rozciągnięty?)
Rys 1. Wspomaganie m.piszczelowego przedniego
Rys 2. Hamowanie m.brzuchatego łydki
Rys 3. Pierwsza faza korekcji funkcjonalnej
UDAROWCY: Czy Pani jako autorytet w dziedzinie rehabilitacji często uzyskiwała pozytywne wyniki w poprawie funkcji stopy opadającej dzięki stosowaniu taśm Kinesio Tex Gold?
E.J.:Stosuję taśmę KinesioTex ™Gold w codziennej pracy z osobami po udarze mózgu, przede wszystkim ze względu na duże możliwości w jej zastosowaniu. Technikę mięśniową stosuję w czasie ćwiczeń wprowadzających do nauki chodzenia. Technikę korekcji funkcjonalnej stosuję w trakcie nauki chodu w celu uzyskania stabilizacji stawu skokowego. Technika korekcji limfatycznej stosowana często w połączeniu z zastosowaniem ortozy okazała się bardzo pomocna w redukcji obrzęku i lepszym „dopasowaniu” łuski do stopy.Wybór techniki zależeć będzie zawsze od przeprowadzonego badania klinicznego i doświadczenia terapeuty.
UDAROWCY: Dziękujemy bardzo za rozmowę.
