Spastyczność jest to zaburzenie ruchowe polegające na wzmożonym napięciu mięśni, które jest następstwem uszkodzenia dróg ruchowych w mózgu lub rdzeniu
kręgowym. Występuje ona w momencie uszkodzenia centralnego układu nerwowego Przejawiająca się w obrazie klinicznym nieprawidłowym ułożeniem ręki lub nogi, a w konsekwencji do braku możliwości posługiwania się dotkniętą spastycznością kończyną. Występuje u chorych po udarze mózgu, po urazach czaszkowo-mózgowych, w URK, w SM, w MPD.
U pacjentów po udarze mózgu w zależności od napięcia mięśniowego możemy wyróżnić różne możliwości funkcjonalne oraz zakresy ruchomości jakie pacjent jest w stanie osiągnąć:
– w przypadku dużej spastyczności: niemożność wykonania ruchu lub bardzo małe zakresy ze względu na występowanie ciągłego skurczu mięśni
– w przypadku średniej/umiarkowanej spastyczności: wykonywanie ruchu następuje powoli, brak lub utrudniona koordynacja
– w przypadku małej/ lekkiej spastyczności: pacjent jest w stanie wykonać ruchu ogólne, natomiast z trudnością dochodzi do wykonywania ruchów precyzyjnych
U pacjentów z hemiplegią w okresie regeneracyjno- kompensacyjnym spastyczność mięśniowa przejawia się zarówno w kończynie górnej jak i dolnej. W kończynie górnej objawia się to wzmożonym napięciem zginaczy , a kończynie dolnej prostowników.
Proces usprawniania spastyczności ma na celu :
- Zmniejszenie napięcia mięśniowego
- Zmniejszenie dolegliwości bólowych
- Zapobieganie przykurczom i odleżynom
Metody fizjoterapeutyczne wykorzystywane w celu normalizacji napięcia mięśniowego:
- Mechaniczne: ćwiczenia, masaż,
- Fizyczne: termoterapia, elektroterapia, magnetoterapia, laseroterapia, ultradźwięki,
- Chemiczne: farmakoterapia np. toksyna botulinowa, mydocalm lub baklofen
Z gamy zabiegów elektro-leczniczych można wyróżnić dwie metody: metoda Tonolizy i Hufschmidta polegające na drażnieniu porażonych spastycznie mięśni i ich antagonistów tzw. podrażnionych podwójnym impulsem elektrycznym o przebiegu trójkątnym lub prostokątnym.